Dit zijn de banen van de toekomst

Dronepiloot, cognitief ecoloog, 3D‑printspecialist...

Terug naar Arbeidsmarkt

Data-analist, seo-specialist, zonnepanelen installateur… Van deze banen had twintig jaar geleden nog niemand gehoord, maar ze zijn inmiddels niet meer weg te denken. Ook in de toekomst zullen beroepen ontstaan waarvan we nu het bestaan niet kunnen vermoeden, terwijl andere banen verdwijnen. Hoe ziet de arbeidsmarkt er over vijftien jaar uit? En hoe bereiden we ons daarop voor?

Banen komen en gaan. Onder invloed van technologische en maatschappelijke ontwikkelingen zijn veel ambachten verdwenen, zoals de letterzetter, kolenboer en schooltandarts. Meer recentelijk zien we steeds minder kassières, taxichauffeurs en postbodes. Maar er zijn ook beroepen bijgekomen, bijvoorbeeld in de informatietechnologie en de biotechsector. Dat technologische ontwikkelingen de arbeidsmarkt op zijn kop zetten, is dus niets nieuws. Maar het kan wel leiden tot een flinke mismatch in vraag en aanbod van gekwalificeerd personeel. Er worden nu studenten opgeleid voor beroepen die over vijftien jaar zijn verdwenen, terwijl er in de toekomst behoefte zal zijn aan bepaalde kennis en vaardigheden waarvoor nu nog geen opleidingen bestaan. Hoewel uiteraard niemand beschikt over een glazen bol, is het wel verstandig om te anticiperen op veranderingen.

Hoe robo-proof is jouw beroep?

In veel sectoren worden al lange tijd robots ingezet. Bijvoorbeeld bij de productie van auto’s, het melken van koeien én het opereren van mensen. Robotisering is dus niet nieuw. Wel is het zo dat het een steeds snellere vlucht neemt. Door robotisering en de ontwikkeling van artificial intelligence (AI) zijn minder werknemers nodig in onder meer administratieve en juridische beroepen en in sectoren als toerisme en hospitality en bank- en financiën.

Ook maatschappelijke ontwikkelingen zijn van grote invloed. Het besluit van het kabinet om Nederland af te koppelen van aardgas, maakt het werk van cv-ketelmonteurs overbodig. Voor installateurs van warmtepompen en zonnepanelen daarentegen, breken er gouden tijden aan. Daarnaast heeft de coronacrisis een grote impact gehad op de arbeidsmarkt. Winkel- en horecapersoneel had ineens geen werk meer, er ontstond een nóg grotere vraag naar zorgmedewerkers en de GGD werd in sneltreinvaart een van de grootste werkgevers van het land. Online winkelen nam een grote vlucht en pakketbezorgers kregen het razenddruk. De invloed van deze periode op de arbeidsmarkt is blijvend.

Veranderingen vereisen snelle bijscholing

De arbeidsmarkt is dus steeds in ontwikkeling. Dit biedt kansen voor wie meegaat met de ontwikkelingen én anticipeert op de toekomst door het volgen van opleidingen. Zo is de vraag naar nieuwe mensen voor de zorg groot en blijft het voor ervaren zorgmedewerkers belangrijk dat ze zich steeds laten bijscholen in de nieuwe technieken die beschikbaar komen. Dit zelfde geldt voor mensen die werken sectoren als de bouw, het onderwijs en de ICT.

Wie tot zijn pensioen inzetbaar wil blijven, zal zijn hele carrière moeten (bij)leren, om te kunnen voldoen aan voortdurend veranderende eisen en omstandigheden. Voor wie werkt in een minder toekomstbestendig beroep, is omscholing wellicht noodzakelijk.

Creativiteit en empathie

Verder is het slim om je te richten op vaardigheden die moeilijk zijn te automatiseren. Zoals creativiteit, empathisch vermogen en sociale vaardigheden, maar ook kritisch denken en het oplossen van complexe problemen. Beschik je over deze skills, dan kunnen die voor je loopbaan van grote waarde zijn. Want ondanks alle taken die computers en robots kunnen overnemen, is persoonlijk contact niet snel te automatiseren. Het is uiteindelijk de taak van bedrijven om te zorgen voor een perfecte harmonie van mens en machine, waarbij het beste uit twee werelden kan worden gecombineerd.